Friður og ást

The North Atlantic conspiracy

Ég varð fyrir hugljómun við höfnina í Reykjavík á laugardagskvöldið, þegar ég horfði á stærstu Norðurljós sem ég hef á ævi minni séð sveipa sig um friðarsúlu Lennons í fegurð sem aðeins getur verið kölluð himnesk. Ég finn mig knúna til að deila henni. Ég eins og aðrir launþegar á íslandi hef verið í einskonar leiðslu undanfarnar tvær vikur. Hvert áfallið hefur dunið yfir á fætur öðru og botninum virðist aldrei náð. Ísland er sem sært dýr sem liggur og sleikir sárin á meðan vinir okkar Bretar snúast gegn okkur.

Útúr doðanum sem legið hefur yfir íslendingum undanfarna daga brýst nú reiðin. Reiðin yfir stöðunni sem við erum komin í án þess að vita alveg hverju á um að kenna, fjárfestum sem fóru langt fram úr getu okkar til að bakka þá upp, stjórnvöldum sem áttu að vernda okkur, frjálshyggjunni sem skekur markaði heimsins, okkur sjálf fyrir að hafa keypt jeppa, sófasett, merkjavöru og plasmasjónvörp og stærri hús og með því skuldsett okkur í topp í stað þess að spara til erfiðari tíma og síðast en ekki síst okkur samfélaginu fyrir að hafa ekki veitt aðhald. Að hverjum á reiðin að beinast? Þetta er flókin spurning sem ekkert eitt einfalt svar er til við, á meðan er auðvelt að verða reiður út í Bretann. Ég er ekki að segja að það sé ekki réttmæt reiði en eiga þeir skilið alla reiðina sem kraumar í okkur? Að sama skapi spyr ég eigum við skilið alla reiði bretanna eða er verið að stýra henni í henni í okkar farveg til þess að beina frá ástandinu í Bretlandi? Það er nefnilega oft einfaldara að finna blóraböggul heldur en að eiga sitt í hlutunum það segir sagan okkur. Uppúr slíku andrúmslofti hafa hræðilegar aðstæður skapast og má í því samhengi minnast þess hvernig Hitler komst til valda í Þýskalandi á sínum tíma. Þar sem reiði almennings vegna kreppu og slæmra lífskjara var fundinn farvegur í hatri og stríði. Þetta er minn helsti ótti, að aðstæðurnar í heiminum í dag eigi eftir að leiða af sér deilur og hatur á milli landa og jafnvel stríð og að olían sem glæðir bálið verði reiði og ráðleysi almennra borgara heimsins.

Aðstæðurnar sem skapast hafa á íslandi undanfarið vekja athygli víðsvegar um heiminn því ástand markaðanna er að skapa svipað ástand hjá mörgum þjóðum. Ísland er eins og lítið tilraunamódel af því sem koma skal og því er horft hingað til að sjá hvað gerist. Ef við horfum á það á þann hátt þá gerir maður sér grein fyrir ábyrgðinni sem felst í því hvernig við leysum úr okkar málum og hversu víðtækt áhrif það getur haft. Ætlum við að leysa þetta með upplausn, nornaveiðum á alla sem hægt er að láta bera ábyrgð, neita að viðurkenna okkar hlut í þessu og spúa reiði og hatri eða ætlum við að rísa upp úr þessu með því að læra af reynslunni, snúa bökum saman fyrirgefa hvort öðru heimskuna og ráðleysuna og byrja uppá nýtt.

Við segjum börnunum okkar að þegar hnökrar koma á samskipti og upp koma deilur á leikvöllum landsins sé best að allir segi fyrirgefðu við hvern annan og haldi svo áfram að leika því þá líði manni vel í hjartanu. Eiga þessi ráð ekki við fyrir fullorðna líka?

Leysum úr okkar málum eins og íslendingum sæmir sem friðarþjóð án haturs og ásakana í garð hvors annars. Fyrirgefum hvoru öðru, sjálfum okkur og meira að segja bretunum líka. Kyndum undir hugmyndaauðgi, dugnaði, samstarfi og samstöðu en ekki nornabrennum. Með friðarsúluna og norðurljósin fyrir augum í anda Lennons, uppáhalds bretans míns, langar mig að segja við ykkur samlanda mína ekki láta reiði eða hatur ná tökum á íslenskri þjóðarsál. Fyrirgefum hvoru öðru fylliríið, rífum okkur uppúr þynnkunni og gefum friði séns.